केळी
आपल्या सर्वांना परिचित असणारे बारमाही फळ म्हणजे केळे होय. केळे हे फळ सर्वाना आवडते.
जाती- सोनकेळी, राजेरी, वेलची अशा केळीच्या पुष्कळ जाती आहेत.
वर्णन- केळीच्या झाडाच्या खोड जाड असते. याला फांद्या नसतात. खोदातुनच हिरवीगार पाने उगवतात. पानांना मधोमध जाड शिरा असतात. पाने दोन्ही बाजूनी पसरट व रुद्र असतात. केळीच्या खोडला कृंत म्हणतात, ते हिरव्या रंगाचे असतात. खोडाच्या वर फळे येतात.
झाडाच्या मुळाशी अनेक कोंब येतात. हे कोंब दुसरीकडे लाऊनच केळीची रोपे तयार करतात. केळीच्या फुलांना केळफूल म्हणतात. हे फुल शक्वाकृती असते. या फुलाच्या एकेक पाकळ्या गळून पडल्या कि एकेक फळ लागून फनी दिसू लागते आणि घड तयार होतो. एका घडावर दोनशे ते तीनशे फळे असतात.
ओंषधी उपयोग- केल हे फळ थंड आहे. शरीरात उष्णता वाढली असता केल खाण्यास देतात. गोवर आला असता केळ हे फळ उपयोगी पडते. केळात क्षार आहेत. त्याला आपल्या शरीराला अनेक प्रकार उपयोग होतो. पडुरोग झाल्यास केळ खाण्यास देतात.
इतर उपयोग- कच्च्या केळांची भाजी करतात. तसेच केळफुलांचा उपयोग भाजी, भजी करण्यासाठी होतो. केळीच्या पानाचा उपयोग जेवणासाठी करतात. उडदाचे पापड करताना पीठ भिजवण्यासाठी केळीच्या खूनटाचा रस वापरतात. पूजेच्या वेळी नैवेध्य म्हणून केळ वापरतात. केळे हे फळ खाण्यासाठी, तसेच जेवणात केळी, दुध व साखर घालून तयार केलेले शिकरण पक्वान म्हणून वापरतात. पूजेच्या वेळी चौरंगाला केळीचे खुंट बांधून सुशोभित करतात. तसेच लग्न-समारंभ व इतर शुभकार्यात केळीचे खुंट वापरतात.
इतर माहिती- कोकण, कर्नाटक, वसई, धुळे, जळगाव या भागात केळीचे उत्पादन मोठ्या प्रमाणात होते. केळ्यांच्या सोपत्याची राख रंगात वापरतात.
कोणत्याही टिप्पण्या नाहीत:
टिप्पणी पोस्ट करा